1) – najczęstsza manifestacja IgE-niezależnej ABMK u niemowląt karmionych piersią. Choroba ta nazywana jest również eozynofilowym zapaleniem odbytnicy (w bioptacie błony śluzowej odbytnicy niemowlęcia wśród komórek zapalnych dominują eozynofile; może także być zwiększony odsetek eozynofili we krwi obwodowej).

Dość częstym problemem pojawiającym się u niemowląt i dzieci są alergie, które mogą mieć różny charakter, np. skórny. Skąd się biorą takie choroby? Jak je rozpoznać i jak sobie z nimi radzić? Podejrzenie wystąpienia alergii pokarmowych należy zgłosić lekarzowi prowadzącemu dziecko. Jest to bardzo istotne, ponieważ każdą alergię trzeba dobrze zdiagnozować, by móc unikać kontaktu z konkretnymi alergenami. Ważne jest także właściwe leczenie, które nie tylko poprawia stan zdrowia dziecka, ale również jego ogólne samopoczucie. Alergie pokarmowe u dzieci – skąd się biorą i co na nie poradzić? Alergie pokarmowe dają dość charakterystyczne objawy. U niemowląt będą to problemy z brzuszkiem, wysypka skórna, kaszel, kichanie czy wymioty. U starczych dzieci najczęściej są to wyłącznie problemy trawienne i wykwity skórne. Alergia pojawia się po kontakcie organizmu z alergenem, czyli substancją uczulającą. Alergen może znajdować się zarówno w pożywieniu spożywanym przez dziecko, jak i w tym, które spożywa matka karmiąca niemowlaka piersią. Pierwszym sposobem postępowania w przypadku zdiagnozowania alergii pokarmowej jest zastosowanie diety eliminacyjne u matki karmiącej piersią lub u dziecka spożywającego stałe posiłki. Alergia pokarmowa może także dotyczyć niemowlaków karmionych mlekiem modyfikowanym. Wtedy najczęściej składnikiem uczulającym jest białko mleka krowiego. W takim przypadku należy zmienić mleko modyfikowane na takie, które nie zawiera alergenów. Alergia pokarmowa może pojawić się w każdym wieku dziecka. Często występuje również u osób dorosłych. Na szczęście na podstawie obserwacji reakcji ciała na dane składniki pokarmowe, poprzez zastosowanie diety eliminacyjnej czy w efekcie tzw. odczulania, można pozbyć się przykrych objawów alergii. Zachęcamy wszystkich rodziców niemowląt i dzieci do zgłębiania wiedzy dotyczącej alergii pokarmowych. W internecie znajduje się wiele przydatnych artykułów. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę hasło: alergia pokarmowa, by znaleźć ciekawe poradniki.
Alergie pokarmowe częściej dotyczą niemowląt karmionych sztucznie niż tych karmionych piersią, ale jej pojawienie się jest możliwe u każdego dziecka. Zwykle pierwsze objawy pojawiają się między 2 a 3 miesiącem życia albo między 4 a 6, kiedy dieta niemowlęcia ulega rozszerzaniu.
Alergia pokarmowa jest spowodowana nadwrażliwością organizmu na białko obecne w pokarmie. 90 proc. wszystkich reakcji alergicznych najczęściej spowodowane jest przez kilka alergenów: mleko krowie, orzechy, jajka, pszenicę, soję, ryby i owoce morza. Zobacz film: "Jak przebiega atopowe zapalenie skóry u dzieci?" spis treści 1. Przyczyny alergii 2. Żywienie w alergiach 1. Przyczyny alergii Najważniejszą przyczyną alergii pokarmowej u malych dzieci jest mleko krowie, w którym zawarte jest ponad 20 białek − najczęściej uczula kazeina, która w przeciwieństwie do innych białek nie ulega rozkładowi pod wpływem temperatury i pasteryzacji. Z tego powodu powinno się unikać podawania mleka krowiego dzieciom poniżej 1. roku życia. U małych dzieci alergia na białko mleka objawia się zmianami na skórze (pokrzywka i atopowe zapalenie skóry), biegunką, wymiotami. U 1/3 chorych występują również objawy ze strony układu oddechowego (katar, astma). W nielicznych przypadkach może wystąpić wstrząs anafilaktyczny, który jest bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia i życia. W zależności od wieku uczulenie może dawać różne symptomy, np. w dzieciństwie wywoływać wysypkę, a w późniejszych latach astmę oskrzelową. 2. Żywienie w alergiach Najlepszym sposobem przeciwdziałania alergii jest karmienie piersią. Wiele badań klinicznych dowodzi, że takie karmienie do 4-6 miesiąca życia dziecka skutecznie zapobiega uczuleniom. Pozwala również na rozwój tolerancji dziecka na alergeny występujące w pokarmach. W przypadku niemowląt karmionych sztucznie, w rodzinach których występowały alergie pokarmowe, do żywienia stosuje się mieszanki mleczne hipoalergiczne. Zawierają one w swoim składzie albo zhydrolizowane (pocięte na peptydy) białka serwatkowe lub kazeinę. Takie mleka modyfikowane oznaczone są symbolami HA, PEPTI, które pochodzą od słów „hipoalergiczny” lub „peptyd”. Wyniki badań wskazują, że stosowanie hydrolizatu kazeiny zamiast mleka modyfikowanego zmniejsza ryzyko zachorowania na atopowe zapalenie skóry aż o 33 proc. Na rynku obecne są również mieszanki, które w swoim składzie zawierają pojedyncze aminokwasy. Z uwagi na fakt ich przetworzenia − hydrolizy białek − mają one nieprzyjemny smak i zapach (np. Nutramigen). Ponadto u dzieci obciążonych alergią nie powinno się podawać preparatów sojowych, gdyż soja jest bardzo silnym i częstym alergenem pokarmowym. Leczenie dietetyczne w alergiach pokarmowych ma na celu wyciszenie reakcji alergicznej oraz uzyskanie tolerancji pokarmowej na aktualnie szkodliwy pokarm. Zaleca się wprowadzanie do diety dziecka nowych pokarmów nie wcześniej niż po 4. miesiącu życia. polecamy Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dr n. med. Aneta Kościołek Dietetyk, biotechnolog, specjalista ds. zdrowia publicznego. Doktorantka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.
W 1. r.ż. częstość występowania alergii na białka mleka krowiego (ABMK) jest zdecydowanie największa. Odsetek niemowląt karmionych piersią z ABMK ocenia się na 0,5%, a niemowląt karmionych sztucznie na 1,9–3,2%. Przewód pokarmowy stanowi złożoną i dynamiczną sieć zależności pomiędzy gospodarzem a mikrobiotą. Nierozerwalnie związana z nim czynnościowo mikrobiota (nazywana superorganizmem) jest największym ośrodkiem układu odpornościowego. Mikrobiom kształtuje się i dojrzewa w ciągu pierwszych lat życia. Opóźnione i/lub zaburzone zasiedlanie przewodu pokarmowego w okresie kształtowania się ekosystemu jelitowego (głównie w okresie noworodkowo-niemowlęcym) może proalergicznie aktywować układ immunologiczny. Autochtoniczna mikrobiota jelit w ponad 90% jest utworzona przez bezwzględne beztlenowce, głównie producentów kwasu mlekowego (Bifidobacterium, Lactobacillus) i lotnych kwasów tłuszczowych (Bacteroidaceae, Eubacterium). Sposób karmienia warunkuje rodzaj mikrobiontów przewodu pokarmowego. U dzieci karmionych piersią spostrzegana jest przewaga Bacte­roides, u sztucznie zaś – Firmicutes i Verrucomicrobia [1]. Za kształtowanie mikrobiomu u niemowląt karmionych naturalnie odpowiedzialne są oligosacharydy mleka kobiecego. Posiadają one właściwości prebiotyczne, stanowią pożywkę dla dobrych bakterii, jednocześnie indukują ich namnażanie [2]. Bakterie bytujące w organizmie człowieka tworzą wspólnie złożone funkcjonalnie struktury, zdolne do komunikacji zarówno między sobą, jak i z organizmem gospodarza. Dysponują systemem czuciowym zwanym quorum sensing signaling system, za pomocą którego w cytoplazmie komórki bakteryjnej przetwarzane są sygnały docierające ze środowiska. Dzięki temu bakterie regulują swoją liczebność, synchronizują działania oraz w skoordynowany sposób odpowiadają na bodźce ze strony gospodarza, powstałe np. w wyniku uszkodzenia jego tkanek [3]. Ekosystem mikrobiontów przewodu pokarmowego pełni ważne funkcje metaboliczne, troficzne i ochronne. Jelitowe komórki glejowe, EGCs (ang. enteric glial cells) mają zdolność rozróżniania bakterii patogennych i komensalnych, uczestniczą w aktywacji neuronów i komórek immunologicznych, integrują sygnały pochodzące z komórek efektorowych, modulują funkcje motoryczne, sensoryczne, sekrecyjne, absorpcyjne, neuroendokrynne, immunologiczne i integralność bariery jelitowej. Dlaczego alergia pokarmowa pojawia się już w wieku niemowlęcym? Związana jest z mniejszą aktywnością enzymów trawiennych, niedojrzałością błony śluzowej przewodu pokarmowego, immunosupresyjnym środowiskiem kępek Peyera w śluzówce jelita, mniejszą ilością s-IgA oraz predyspozycją genetyczną (atopia). Nie bez znaczenia jest rodzaj ekosystemu jelita, który może modulować ryzyko rozwoju nadwrażliwości u niemowląt. Rośnie ono wraz ze zwiększoną przepuszczalnością bariery jelitowej, która pojawia się w chorobach przewodu pokarmowego. U noworodków, niemowląt i małych dzieci wysoka częstość występowania alergii uwarunkowana jest więc nie tylko czynnikami genetycznymi, ale również zwiększoną przepuszczalnością jelitową, wynikającą z niedojrzałości przewodu pokarmowego oraz zaburzenia homeostazy bakteryjnej. Okres wczesnego niemowlęctwa to czas, w którym mikrobiom jelit może wpływać na przebieg alergii pokarmowych w dzieciństwie. W tym okresie charakteryzuje się on znaczną dynamiką i dużymi przesunięciami po wprowadzeniu pokarmów stałych, co prowadzi do powstania profilu „podobnego do dorosłego” [4]. Dlatego istnieje możliwość, że powiązania między ekosystemem przewodu pokarmowego a przebiegiem alergii są ukryte po wprowadzeniu pokarmów stałych do diety, około szóstego miesiąca życia. Pokarm może równocześnie wyzwalać reakcje zachodzące w różnych mechanizmach patogenetycznych. Miejscowe lub uogólnione objawy kliniczne mogą występować w różnym czasie od spożycia pokarmu. Najważniejszymi alergenami pokarmowymi są białka o średniej masie cząsteczkowej 15–40 kDa i glikoproteiny rozpuszczalne w wodzie o masie cząsteczkowej 10–70 kDa. Większość alergenów pokarmowych może wywoływać różne reakcje nawet wówczas, gdy zostały poddane gotowaniu lub częściowemu trawieniu proteolitycznemu. Hipoteza higieniczna próbuje tłumaczyć wzrost zachorowań na choroby alergiczne, autoimmunologiczne i depresję rolą bakterii w zaburzeniu immunoregulacji w wyniku ograniczonej ekspozycji na pasożyty oraz niektóre mikroorganizmy, które prawidłowo stymulują dojrzewanie komórek dendrytycznych [5, 6]. Wyniki badań zespołu Bunyavanich i wsp. sugerują, że ekosystem może nie odgrywać bezpośredniej roli w hamowaniu tolerancji, co prowadzi do uczulenia na alergen pokarmowy, ale może pomóc ponownie ustalić domyślny stan tolerancji [7]. Kirjavainen i wsp. zaobserwowali większą liczebność Bacteroides w mikrobiomie jelit niemowląt z wysokim stopniem alergii na białka mleka (na podstawie reakcji na mleko modyfikowane o znacznym stopniu hydrolizy), wczesnym wystąpieniem wyprysku atopowego i obecnością w wywiadzie rodzinnym schorzeń atopowych [8]. Wyniki badań Bunyavanich i wsp. oraz Kirjavainena i wsp. stoją w sprzeczności z wynikami modeli mysich, w których zaobserwowano, że Bacteroides korygują zaburzenia równowagi TH1/TH2 i indukują powstawanie limfocytów T regulatorowych [9, 10, 11]. Badania Benitez i wsp. wykazały, że kolonizacja Clostridia spowodowała produkcję IL-22 przez komórki limfoidalne RORgt+ i limfocyty T, co spowodowało obniżenie stężenia alergenu w surowicy, a to z kolei wspiera tezę, że Clostridia odgrywają kluczową rolę w regulacji uczulenia na alergeny pokarmowe [12]. Abrahamsson i wsp. wysunęli koncepcję sugerującą, że taksony bakterii należących do Clostridia i Firmicutes można badać jako kandydatów do stosowania w charakterze probiotyków w leczeniu alergii na białka mleka [11]. Początek objawów to okres niemowlęcy, ustępowanie zaś spostrzega się zazwyczaj po drugim roku życia. Wpływa na to przetrwanie typu odpowiedzi immunologicznej Th2 z okresu życia płodowego i wzrost ekspresji IFN-γ po drugim roku życia [13]. Manifestacja kliniczna to wymioty pojawiające się najczęściej między trzecim a czwartym miesiącem życia u powyżej 50% niemowląt. U 16 do 42% dzieci z chorobą refluksową przełyku występują objawy uczulenia na białka mleka krowiego, a kolka niemowlęca jest objawem alergii na białka mleka krowiego u 10% karmionych sztucznie, zaś 30–50% dzieci z alergią pokarmową prezentuje różnego typu zaburzenia motoryczne pozostające w związku przyczynowym ze spożyciem produktów mlecznych, soi lub innych pokarmów [13–18]. Najbardziej charakterystyczna dla naturalnego przebiegu alergii jest zmiana form manifestacji klinicznej, tzw. marsz alergiczny, przejawiający się początkowo w różnych obrazach alergii pokarmowej, atopowego zapalenia skóry, astmy atopowej i alergicznego nieżytu nosa. Marsz alergiczny może stanowić odpowiedź swoistą na alergeny I typu w mechanizmie alergicznym IgE-zależnym i IV typu z udziałem komórek zapalnych i IgE, odpowiedź na superantygeny – cząstki białkowe aktywujące bezpośrednio limfocyty T – i/lub odpowiedź autoalergiczną związaną z przeciwciałami klasy IgG skierowanymi przeciwko IgE oraz przeciwciałami klasy IgE przeciwko antygenom tkankowym. Występuje u osób z atopią, wytwarzających przeciwciała klasy IgE przeciwko naturalnym cząsteczkom zawartym w produktach żywnościowych dobrze tolerowanych przez większość populacji. Reakcja IgE-zależna prowadzi do uwolnienia z mastocytów i bazofilów mediatorów (histaminy, serotoniny itp.), tworząc mikrośrodowisko do stymulacji lokalnych receptorów nerwowo-mięśniowych. Poza tym uwalniane są cytokiny (TNF-α, IL-4, IL-5,IL-6,IL-8), PAF, leukotrieny i prostaglandyny wywołujące zmiany w czynności układu pokarmowego w postaci zwiększenia wydzielania śluzu i wzrostu przepuszczalności nabłonka, nasilenia perystaltyki jelit prowadzącego do biegunki [19, 20]. Według mechanizmów patogenetycznych z udziałem IgE objawy występują natychmiast po spożyciu szkodliwego pokarmu i pojawiają się w ciągu kilku minut do kilku godzin [6] po ekspozycji na alergen pokarmowy, np. zespół alergiczny błony śluzowej jamy ustnej, pokrzywka alergiczna, obrzęk naczynioruchowy, wstrząs anafilaktyczny. Reakcje opóźnione i późne – pojawiają się natomiast po kilku/kilkunastu do 72 godzin od spożycia alergizującego pokarmu i są najczęściej wynikiem reakcji IgE-niezależnej. Manifestacja tego typu reakcji dotyczy przede wszystkim zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego. W tym typie reakcji (II, III i IV typ alergii pokarmowej) biorą udział również przeciwciała klasy IgG, IgM i IgA, limfocyty T i eozynofile [12, 18, 20]. Należy jednocześnie uwzględnić, iż alergia pokarmowa nie jest chorobą jednorodną i w okresie życia pacjenta może zmienić się zarówno obraz kliniczny, ciężkość reakcji alergicznych, jak i rodzaj czynnika wyzwalającego. U 28% pacjentów mechanizmy etiopatogenetyczne dokonują się jednoczasowo i dotyczą więcej niż jednego typu reakcji [21]. Powtarzające się ekspozycje na alergen mogą z czasem doprowadzić do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego. Często są one przyczyną alergicznego zapalenia przełyku, żołądka, jelit czy enteropatii. Przy współudziale mieszanych mechanizmów (przy udziale IgE i reakcje IgE-niezależnych) ujawniają się AZS, eozynofilowe zapalenie przewodu pokarmowego lub jego poszczególnych narządów [19, 22]. Czy możliwe jest całkowite wyleczenie? Uważa się, że około 30% chorych wyzbywa się alergii pokarmowej w ciągu jednego do dwóch lat unikania uczulających ich pokarmów. Dotyczy to zwłaszcza dzieci, których większość wyrasta z alergii pokarmowej. Tak dzieje się w przypadku alergii na białko mleka krowiego, u 85% dzieci alergia na nie zanika w wieku trzech lat. Jednocześnie aż 80% dzieci uczulonych na orzechy arachidowe nie wyzbywa się alergii na nie w późniejszym okresie. Wielu chorych z alergią pokarmową musi unikać uczulających ich pokarmów przez całe życie [13]. Integralność bariery jelitowej zapewniają korzystne szczepy bakterii bytujących w przewodzie pokarmowym. Równowaga bakteryjna w jelitach jest gwarantem szczelnego przylegania do siebie komórek nabłonka dzięki wytworzonym połączeniom typu ścisłego (tight junction) i stymulacji syntezy białek tworzących te połączenia. Zaburzenia jej prowadzą do utraty tej integralności: zniszczona warstwa śluzu umożliwia kontakt bakterii z powierzchnią nabłonka. Wszystkie czynniki naruszające homeostazę GALT (Gut Associated Lymphoid Tissue) mogą powodować uwalnianie mediatorów zapalnych, wpływać na czynność skurczową mięśniówki gładkiej, indukować zmiany w neuronach przewodu pokarmowego i w konsekwencji oddziaływać na odległe od miejsca zapalenia odcinki przewodu pokarmowego, co wyraża się bogatą symptomatologią kliniczną u pacjentów z alergią pokarmową. Działania prowadzące do uszczelnienia bariery jelitowej i odbudowa prawidłowej warstwy śluzu izoluje bakterie jelitowe od komórek nabłonkowych, umożliwia selektywny transport wybranych jonów i małych cząsteczek, ale hamuje pasaż dużych molekuł, antygenów i innych białek do krwioobiegu. Wzmocnienie bariery jelitowej pow... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? Roczną prenumeratę dwumiesięcznika Food Forum w wersji papierowej lub cyfrowej, Nielimitowany dostęp do pełnego archiwum czasopisma, Możliwość udziału w cyklicznych Konsultacjach Dietetycznych Online, Specjalne dodatki do czasopisma: Food Forum CASEBOOK... ...i wiele więcej! Sprawdź Często wysypka u niemowląt w postaci krost na buzi czy ból brzuszka to pierwsze objawy alergii pokarmowej. Z pewnością tych objawów nie można lekceważyć. Objawy uczulenia u niemowlęcia łatwo pomylić z innymi dolegliwościami. Jak zatem stwierdzić, czy twoje dziecko ma alergię? spis treści. 1. Objawy alergii u niemowląt. Dieta matki karmiącej piersią ma niezwykle istotne znaczenie dla rozwoju dziecka, ponieważ wszystko, co przyjmuje kobieta, dostaje się do organizmu dziecka. Niestety istnieje pewna grupa produktów, która może spowodować u dziecka alergię pokarmową. Te produkty to, mleko krowie, orzechy, cytrusy, ryby czy czekolada. Najlepszą metodą leczenia alergii pokarmowych jest dieta eliminująca, z której wyklucza się lub znacznie ogranicza alergeny pokarmowe. Na szczęście w większości wypadków alergie pokarmowe u niemowląt zanikają wraz z dorastaniem. Zobacz film: "#dziejesienazywo: Alergia u dzieci" spis treści 1. Dieta matki karmiącej piersią 2. Alergeny pokarmowe 3. Alergia na mleko u niemowląt 1. Dieta matki karmiącej piersią Mleko matki to najzdrowszy pokarm, jaki może otrzymywać dziecko. Nie tylko dostarcza mu niezbędnych witamin i składników mineralnych, ale również przeciwciał, dzięki którym wzmacnia się jego układ odpornościowy. Niestety, wraz z mlekiem matki do organizmu dziecka mogą się również przedostać substancje, które mogą negatywnie wpłynąć na stan zdrowia dziecka lub wywołać u niego alergię pokarmową. Dlatego też mamy powinny bardzo uważać na to, co jedzą i eliminować ze swojej diety lub znacząco ograniczać produkty, które mogą wywołać alergię pokarmową u dziecka. Często są to produkty zawierające duże ilości białka, np. nabiał, ryby, jaja, soja czy orzechy, a więc takie, które uchodzą za zdrowe i pełnowartościowe. Jak wskazują dietetycy, nie ma produktów w pełni bezpiecznych, bo każdy organizm reaguje inaczej na poszczególne składniki. Są jednak produkty, które uczulają stosunkowo rzadko. Należą do nich: mięso królika i indyka, buraczki, marchewka, ziemniaki, dynia czy jabłka. 2. Alergeny pokarmowe Na produkty, które mogą powodować alergię mamy powinny uważać szczególnie w początkowym okresie karmienia. Wynika to z faktu, że przewód pokarmowy niemowlęcia jest jeszcze niedojrzały i źle toleruje niektóre produkty. Najczęstsze alergeny pokarmowe to: mleko krowie; cytrusy; soja; orzechy; czekolada i kakao; ryby; truskawki. Jeśli u dziecka karmionego piersią pojawi się alergia, to produkty te powinny zostać wyeliminowanie z diety mamy. Należy jednak podkreślić, że każdy przypadek alergii pokarmowej u niemowląt musi być rozpatrywany indywidualnie, gdyż na przykład alergia na cytrusy nie musi oznaczać uczulenia na wszystkie produkty z tej grupy, a jedynie na wybrany owoc. Dieta matki karmiącej piersią bądź dieta niemowlaka, u którego rozpoznano alergię musi być skonsultowana z pediatrą i dietetykiem, ponieważ tylko specjaliści są w stanie ułożyć jadłospis, który dostarczy niemowlakowi wszystkich niezbędnych witamin i składników odżywczych. 3. Alergia na mleko u niemowląt Alergia na mleko krowie dotyczy sporej grupy niemowląt. Alergia na białko mleko krowiego objawia się szorstką skórą, wysypką w zgięciach łokciowych, silną ciemieniuchą i czerwonymi policzkami. Uczulone niemowlę może mieć silne kolki, wymioty i biegunkę. Stolce, które oddaje, są często wodniste lub tryskające, niekiedy pomieszane z krwią lub śluzem. Alergia na mleko krowie u niemowląt występuje zazwyczaj u dzieci karmionych butelką, choć nie oznacza to, że nie pojawia się u dzieci karmionych naturalnie (uczelnie na białko mleka krowiego pojawia się u niemowląt, których mamy spożywają produkty mleczne). Najlepszym sposobem leczenia tej alergii pokarmowej jest dieta eliminacyjna, polegająca na wykluczeniu z diety dziecka bądź mamy karmiącej piersią wszystkich produktów zawierających białko mleka krowiego, a więc maślanek, kefirów, jogurtów, serów żółtych, twarożków itp. Na szczęście u większości dzieci, u których zastosowano odpowiednią dietę, alergia zanika (najczęściej do 3. roku życia). W trosce o uzupełnienie niedoboru białka w diecie mamy powinno znaleźć się więcej produktów zawierających ten składnik mineralny, a więc: drób, jajka, kasze czy rośliny strączkowe. Z kolei niemowlęciu karmionemu butelką należy podawać specjalne mieszanki o znacznej hydrolizie białek kazeiny lub ewentualnie białek innego rodzaju (białka serwatkowe). Mleko krowie można zastąpić mlekiem innych zwierząt kopytnych np. kozim czy też mlekiem sojowym. Natomiast mieszanki mlekozastępcze na bazie białka sojowego, mogą być podawane dopiero po ukończeniu 6 miesiąca życia. polecamy Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Monika Frank Dietetyk udzielający konsultacji dietetycznych w poradni w Poznaniu. W 2014 roku Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻDz) opublikowało stanowisko dotyczące zasad żywienia zdrowych niemowląt, 3 a w 2016 roku – karmienia piersią. 4 Niniejszy dokument, będący stanowiskiem grupy ekspertów reprezentujących różne dziedziny pediatrii, stanowi aktualizację obu Jak Wygląda Uczulenie Pokarmowe U Niemowląt? Leave a Comment / Objaw Alergia pokarmowa u niemowląt objawia się zazwyczaj różnymi zmianami skórnymi (tzw. alergia skórna). Wśród nich należy wymienić przede wszystkim wysypkę, rumień, a także suchość i szorstkość skóry. Alergia pokarmowa u niemowląt może mieć bardzo niespecyficzne objawy, ale do najczęstszych i najbardziej typowych należą: krew w stolcu (!), zmiany skórne, brak przyrostu masy ciała, biegunka, wymioty, ból brzucha, rzadziej zaparcie. Wbrew pozorom zielona kupa albo taka ze śluzem wcale nie musi oznaczać alergii! Po czym poznac alergię pokarmową u niemowlaka? Oto objawy alergii pokarmowej u niemowląt: problemy gastryczne – ból brzuszka, ulewanie, kolka, wzdęcia, wymioty czy biegunka z dużą ilością śluzu, objawy ze strony układu oddechowego – śluzowy katar, zatkany nosek, kaszel, obrzęk błon śluzowych, a co za tym idzie trudności z oddychaniem, Co na alergię Skorna u niemowlaka? Ponieważ skóra alergiczna łatwo się przesusza, po każdej kąpieli należy ją nawilżać. Należy do tego użyć dużej ilości balsamu nawilżającego, a najlepiej emolientu. Latem i momentach ekspozycji dziecka na słońce, koniecznie trzeba stosować kremy z filtrem UV, które zawierają tlenek cynku lub dwutlenek tytanu. Na co może być uczulone Niemowlę karmione piersia? Najczęściej u niemowląt karmionych piersią zdarza się alergia pokarmowa na białko mleka, białko jaja kurzego, ryby, cielęcinę, truskawki, kakao, cytrusy, orzechy, które znajdują się w diecie matki. Czy Niemowlę może mieć alergię wziewną? Może to nie infekcja, a alergia na pyłki. Choć alergie wziewne pojawiają się z reguły powyżej 2. roku życia, coraz częściej stwierdza się je już u niemowląt. Trudna jest niestety sama diagnoza, ponieważ objawy są takie same jak przy infekcji. Po jakim czasie wychodzi Alergia pokarmowa u niemowlaka? Alergie pokarmowe częściej dotyczą niemowląt karmionych sztucznie niż tych karmionych piersią, ale jej pojawienie się jest możliwe u każdego dziecka. Zwykle pierwsze objawy pojawiają się między 2 a 3 miesiącem życia albo między 4 a 6, kiedy dieta niemowlęcia ulega rozszerzaniu. Na co alergia w lutym? Zatem w lutym największym zagrożeniem dla alergików są leszczyna oraz olcha. Pojawia się nadal ryzyko ze strony kurzu i roztoczy kurzu domowego, a także grzybów pleśniowych rozwijających się w domach. Więcej informacji o pyleniu w innych miesiącach można znaleźć w kalendarzu pylenia. Co podac dziecku na alergię Skorna? Wartościowym produktem przeznaczonym do pielęgnacji skóry delikatnej i wrażliwej jest Bepanthen Sensiderm Krem: Na co najczesciej uczulone są dzieci? Jednak u dzieci za 90% reakcji alergicznych odpowiedzialnych jest jeden lub więcej z poniższych kilku pokarmów: mleko krowie. jajko. orzeszki ziemne i orzechy. ryby i skorupiaki. soja. gluten. Czym smarowac krostki alergiczne u niemowlaka? Alergiczne zmiany skórne można smarować maścią łagodzącą świąd. Leki antyhistaminowe może przepisać wyłącznie lekarz. W alergii pokarmowej konieczne jest wprowadzenie diety eliminacyjnej, a w innych typach alergii unikanie czynnika uczulającego. Jakie alergeny przenikają do mleka matki? Nie ma więc żadnego powodu, żeby eliminować potencjalne alergeny tylko dlatego, że karmimy piersią. Dotyczy to zarówno mleka i jego przetworów, jak i owoców morza, cytrusów, orzechów (również orzeszków ziemnych), czekolady, jajek i innych produktów, które mogą być uważane za alergizujące. Czy dziecko może być uczulone na mleko matki? Problem uczulenia na mleko matki dotyczy ok. 1-2 proc. niemowląt. Uczulenie na matczyne mleko powodowane jest przenikaniem alergenów z układu pokarmowego matki do jej gruczołów mlecznych. Jak wygląda uczulenie na cytrusy u dziecka? Alergia na cytrusy – objawy Symptomy obejmują: nudności, wymioty, biegunki lub zaparcia, zgagę, bóle brzucha, zaburzenia połykania czy zespół alergii jamy ustnej, który charakteryzuje się świądem, pieczeniem i obrzękiem warg, języka, podniebienia, a czasem także chrypką. Jak sprawdzić czy dziecko jest alergikiem? Pierwsze objawy alergii u dziecka Dolegliwości ze strony układu pokarmowego: wzdęcia, prężenie się, kolki jelitowe, śluzowe stolce. Zmiany skórne: czerwone krostki, ciemieniucha, wysypka. Zmiany skórne charakterystyczne dla AZS (Atopowe Zapalenie Skóry): Są suche i łuszczące. Jak rozpoznac alergię u rocznego dziecka? W przypadku wystawienia na relatywnie wysoką dawkę alergenu może dojść do zaczerwienia oczu i spuchnięcia powiek. Objawy alergii u dzieci to także obrzmiałe, lecz niezaczerwione gardło, a także wysuszona skóra i swąd, wypryski, bezpodstawne bóle brzucha. Czy noworodek może być alergikiem? Alergia u niemowląt może pojawić się w wyniku kontaktu (bezpośredniego lub pośredniego, za pośrednictwem mleka matki) z substancją uczulającą (pokarmowo lub wziewnie). Warto pamiętać, że wysypka na twarzy jest często bezpośrednim objawem alergii pokarmowej u niemowląt. Co ciekawe, kolka wynikająca z alergii na białko mleka krowiego nie dotyka wyłącznie niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym. Może ona również wystąpić u dzieci karmionych piersią – ponieważ mleko matki może zawierać białkowe alergeny pochodzące z przyjmowanych przez nią produktów mlecznych. Występowanie alergii pokarmowych u niemowląt jest spowodowane głównie niedojrzałością układów pokarmowego i immunologicznego. Nie bez znaczenia są również predyspozycje genetyczne. Uważa się, że problem alergii pokarmowych dotyka 6 proc. dzieci, z czego większość stanowią właśnie niemowlęta. Dieta niemowlęcia składa się w przeważającej części z mleka, więc nic dziwnego, że najbardziej rozpowszechnionym alergenem wśród tak małych dzieci jest alergia na białka mleka krowiego. Pocieszające jest to, że zwykle mija ona samoistnie do ukończenia przez dziecko piątego roku życia. Jak zatem rozpoznać alergię i jak z nią postępować? Czytaj również: Atopowe zapalenie skóry u niemowląt – pierwsze kroki z chorobą Alergia pokarmowa u niemowlaka − objawy Alergie pokarmowe częściej dotyczą niemowląt karmionych sztucznie niż tych karmionych piersią, ale jej pojawienie się jest możliwe u każdego dziecka. Zwykle pierwsze objawy pojawiają się między 2 a 3 miesiącem życia albo między 4 a 6, kiedy dieta niemowlęcia ulega rozszerzaniu. Nasze podejrzenia powinny wzbudzić: zmiany skórne − szczególnie suchość, pojawienie się czerwonych łuszczących się ognisk na policzkach oraz zmiany atopowe w zgięciach kolanowych i łokciowych oraz na nóżkach i rączkach; biegunki − z domieszką śluzu lub krwi; kolki; wzdęcia; wymioty; ulewania; bóle brzucha. Szczególnie u niemowląt karmionych mieszankami modyfikowanymi, które nie dostarczają przeciwciał obecnych w mleku matki, mogą pojawiać się dolegliwości ze strony układu oddechowego. Zaliczamy do nich: katar, kaszel, sapkę. Ponadto mały alergik będzie niespokojny i płaczliwy. Nie sposób zatem nie zauważyć, że w jego organizmie dzieje się coś pokarmowa u niemowląt − leczenie Niemowlęta, u których stwierdzono alergię na mleko, muszą być karmione specjalnymi mieszankami modyfikowanymi. Białka w nich zawarte są już zhydrolizowane, co oznacza, że organizm dziecka otrzymuje je pod postacią częściowo lub całkowicie rozłożoną, która nie powoduje reakcji alergicznych. Niestety, mieszanki te mają inny smak niż mleko, którym niemowlę było do tej pory karmione, co może stanowić przeszkodę w karmieniu. Im wcześniej zostanie ono wprowadzone do diety dziecka, tym będzie ono łatwiej akceptowane. U niemowląt karmionych piersią może także pojawić się alergia na składnik diety matki, który przeniknął do pokarmu. Wtedy trzeba uważnie przyjrzeć się swojej diecie i wyeliminować z niej winowajcę. Może nim być któryś z popularnych alergenów albo też sztuczne dodatki do żywności. Jadłospis matki karmiącej powinien być zatem pozbawiony żywności wysoko przetworzonej. Jak uchronić niemowlę przed alergią pokarmową? Trzeba mieć świadomość, że nie zawsze możemy zapobiec rozwojowi alergii. Możemy jednak stosować się do kilku zaleceń tak, by prawdopodobieństwo wystąpienia alergii pokarmowej zminimalizować. Dlatego też należy: 1. Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań, karmić dziecko piersią – mleko matki stanowi najlepszy możliwy pokarm dla niemowlęcia. 2. Jeżeli karmienie piersią jest niemożliwe, podawać mleko modyfikowane hipoalergiczne (opatrzone symbolem HA). 3. Dietę dziecka rozszerzać stopniowo, podając jeden potencjalnie alergenny pokarm na kilka dni i obserwować reakcje dziecka. 4. Pokarmy zaliczane do silnych alergenów (ryby, jaja, cytrusy, orzechy) podawać po konsultacji z lekarzem. 5. Nie wprowadzać nowych pokarmów w czasie, gdy układ immunologiczny dziecka jest osłabiony (podczas infekcji wirusowych) albo zaraz po nich, gdyż może on mylnie zidentyfikować jedzenie jako zagrożenie. Alergie pokarmowe u niemowląt da się wyleczyć. Jeśli dziecko jest karmione piersią, konieczna jest uważna obserwacja diety matki. Kiedy karmione jest sztucznie, warto być wyczulonym na możliwe niepokojące objawy. Jest duże prawdopodobieństwo, że odpowiednie postępowanie rodziców sprawi, że do piątego roku życia nie będzie śladu po alergii. Redakcja BebiKlubu. Ulewanie u niemowląt karmionych piersią, jak i mlekiem modyfikowanym, jest zjawiskiem fizjologicznym. Najczęściej wiąże się z niedojrzałością przewodu pokarmowego. Wśród przyczyn wymienia się także niewłaściwą technikę karmienia, a niekiedy zbyt duże ilości pokarmu zjadane jednorazowo przez dziecko.

Jeśli u Twojego dziecka pojawiają się problemy skórne, albo odczuwa ono dolegliwości ze strony układu pokarmowego, może to świadczyć o alergii pokarmowej. Dowiedz się, czym jest alergia pokarmowa, czym różni się od nietolerancji pokarmowej, jak się objawia, jak ją leczyć i jaką dietę zaproponować dziecku, aby pozbyć się nieprzyjemnych dolegliwości. Alergia pokarmowa a nietolerancja pokarmowa Alergia pokarmowa to nieprawidłowa odpowiedź układu immunologicznego, występująca po spożyciu określonego produktu (alergenu). U podłoża alergii pokarmowej leżą najczęściej niekorzystne czynniki genetyczne i środowiskowe. Przy pierwszym kontakcie z alergenem, dziecko nie ma zazwyczaj żadnych objawów, ale jego organizm już wytwarza przeciwciała IgE i limfocyty T. Te substancje, przy każdym kolejnym zetknięciu się z uczulającym pożywieniem, spowodują wystąpienie tego samego zestawu objawów o identycznym nasileniu, niezależnie od ilości spożytego pokarmu. Nietolerancja pokarmowa to nadwrażliwość na pewien rodzaj żywności, jeden lub klika z jej składników albo na drobnoustrój, którym jest ona zanieczyszczona. Wystąpienie objawów, ich rodzaj i nasilenie mogą być zależne od ilości spożytego pokarmu. W odróżnieniu od alergii, nietolerancja jest uwarunkowana czynnikami innymi niż immunologiczne: enzymatycznymi – występuje, kiedy organizm nie jest w stanie wytworzyć enzymu potrzebnego do trawienia danego składnika (np. brak enzymu laktaza przy nietolerancji laktozy). Ma podłoże genetyczne lub wynika z chorób układu pokarmowego; farmakologicznymi - związanymi z obecnością w pożywieniu substancji chemicznych lub farmakologicznych (np. nietolerancja histaminy, serotoniny); idiopatycznymi – spowodowanymi przez zawarte w żywności konserwanty, przeciwutleniacze i barwniki Nietolerancje pokarmowe występują częściej niż alergie. Niektóre produkty mogą powodować u tej samej osoby objawy zarówno alergii jak i nadwrażliwości. Alergia pokarmowa u dzieci - jak ją rozpoznać? Objawy alergii pokarmowej u dzieci mogą wystąpić: natychmiast po spożyciu uczulającego produktu, po kilku godzinach, a w niektórych przypadkach nawet po 3 dniach. Możemy podzielić je na kilka kategorii: objawy ze strony przewodu pokarmowego: wymioty, kolka jelitowa, biegunka lub zaparcia, krew w stolcu; objawy skórne: wysypka, rumień, suchość i szorstkość skóry; objawy oddechowe: kaszel, katar, zaczerwienienie oczu i zapalenie spojówek, skurcz oskrzeli; objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego i innych narządów: utrata apetytu, rozdrażnienie, anemia, zaburzenia snu, silna awersja do posiłków zawierających alergeny pokarmowe. Ponadto, alergia pokarmowa u niemowlaka może objawiać się też częstym ulewaniem. Wystąpienie któregoś z objawów u Twojego dziecka nie jest równoznaczne z tym, że cierpi ono na alergię pokarmową. Warto jednak bacznie je obserwować, a w przypadku powtarzających się, przewlekłych dolegliwości skonsultować się z lekarzem. Możesz także prowadzić dzienniczek żywieniowy dziecka oraz notować częstotliwość i stopień nasilenia objawów, które wystąpiły po poszczególnych posiłkach. Takie informacje ułatwią lekarzowi postawienie odpowiedniej diagnozy. Samodzielnie wprowadzana dieta eliminacyjna, szczególnie jeśli dotyczy ona usunięcia wielu produktów na dłuższy czas, nie jest zbyt dobrym pomysłem. Takie restrykcje mogą prowadzić do niedoborów pokarmowych, dlatego należy wdrażać je w uzasadnionych przypadkach i pod kontrolą lekarza lub dietetyka. Stosunkowo bezpieczne jest natomiast stosowanie u dziecka emolientów, jeśli jego skóra jest sucha i szorstka. Zacznij od niewielkich ilości i obserwuj, czy następuje poprawa, czy wręcz przeciwnie. W przypadku pogorszenia, skonsultuj się z lekarzem – Twój maluch może cierpieć na atopowe zapalenie skóry. Dowiedz się, jak rozpoznać AZS i jakie produkty najlepiej sprawdzą się przy pielęgnacji skóry z atopią Uczulenie na mleko - co robić? Uczulenie na mleko, a dokładniej: alergia na białka mleka krowiego jest najczęściej występująca alergią u niemowląt i małych dzieci. Objawia się ona: ulewaniem i wymiotami; biegunką; wypryskami i pokrzywką; atopowym zapaleniem skóry; kolkami; sapką, katarem i suchym kaszlem; słabymi przyrostami masy ciała; zaparciami; anemią. Utrzymujące się przez dłuższy czas objawy alergii na białka mleka krowiego mogą prowadzić do rozwinięcia się poważnych schorzeń, dlatego należy skonsultować je z lekarzem. Wystąpienie alergii na białka mleka krowiego może być dużym problemem, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci, dla których mleko stanowi podstawę diety. Najprostszym rozwiązaniem w takiej sytuacji wydaje się być karmienie piersią małego alergika. W takim przypadku zaleca się kobiecie stosowanie diety eliminacyjnej, wykluczającej mleko i jego przetwory, a także białko jaja, które, przenikając do pokarmu, mogłyby spowodować reakcję alergiczną. Sytuacja komplikuje się w momencie, kiedy mama z różnych powodów nie może albo nie chce karmić piersią. Jeśli maluch nie jest alergikiem, a jedynie znajduje się on w grupie ryzyka, warto sięgnąć po hipoalergiczne mleko modyfikowane, oznaczone literami HA. Takie przeznaczone jest bowiem dla dzieci zagrożonych alergią, w szczególności pochodzących z rodzin, w których występują lub w przeszłości występowały przypadki alergii na białka mleka krowiego, a także atopowego zapalenia skóry. W sytuacji, kiedy u niemowlaka została stwierdzona alergia, należy kwestię karmienia małego alergika skonsultować z lekarzem pediatrą albo alergologiem. W przypadku alergii lekarz zaproponuje preparaty mleko zastępcze albo inne specjalistyczne preparaty, takie jak hydrolizaty białek mleka krowiego. Białko w takich preparatach poddane jest jeszcze głębszej hydrolizie, co pozwala w znacznym stopniu zminimalizować jego alergizujące właściwości. Mleko dla dzieci zagrożonych alergią, czyli jakie? Mleko modyfikowane dla dzieci zagrożonych alergią różni się od standardowej mieszanki strukturą białek, obniżoną zawartością laktozy, a niekiedy także dodatkiem kwasów tłuszczowych MCT. Białka, wchodzące w skład hipoalergicznego mleka modyfikowanego, poddawane są procesowi hydrolizy, czyli dzielenia ich na mniejsze fragmenty. Pozwala to obniżyć ich alergizujące właściwości, zmniejszając tym samym ryzyko wystąpienia nieprzyjemnych objawów. Bardzo drobne cząstki białka są też lepiej tolerowane i przyswajane przez organizm dziecka. Mleko HiPP HA 2 COMBIOTIK® W trosce o maluszki o podwyższonym ryzyku wystąpienia alergii, HiPP stworzył specjalne mleko - HiPP HA 2 COMBIOTIK®, zawierające hydrolizowane białko. Oprócz tego, że jest ono dostosowane do szczególnych wymagań żywieniowych potencjalnych alergików, to zawiera wszystkie składniki potrzebne do prawidłowego rozwoju dziecka po 6. miesiącu życia: ·niezbędne kwasy tłuszczowe LC PUFA: DHA (Omega 3) i ARA (Omega 6); ·PRAEBIOTIK®, czyli błonnik pokarmowy w postaci galaktooligosacharydów; ·PROBIOTIK® - dobroczynne bakterie kwasu mlekowego, pochodzące pierwotnie z mleka kobiecego; ·witaminy i mikroelementy w ilościach dopasowanych do wieku dziecka. Alergia pokarmowa u dzieci - co może uczulać Twojego maluszka W przypadku niemowląt i małych dzieci, alergizującymi pokarmami są najczęściej mleko krowie i jego przetwory oraz soja. Nieco rzadziej występuje u nich uczulenie na jaja kurze, pszenicę, orzeszki ziemne i orzechy, ryby oraz skorupiaki, a także alergia na gluten. Katalog produktów, które mogą spowodować wystąpienie alergii u Twojego dziecka jest jednak znacznie szerszy – tak naprawdę każdy pokarm może okazać się alergenem. Z tego względu należy uważnie obserwować dziecko w trakcie wprowadzania do jego diety nowych produktów, by móc w porę wyłapać niepokojące objawy. Rozszerzanie diety powinno odbywać się stopniowo, zgodnie z gotowością dziecka i w oparciu o schemat żywienia niemowląt Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia dzieci. Jeśli zauważysz, że Twoje dziecko źle toleruje jeden lub więcej produktów, zastosuj dietę eliminacyjną i zrezygnuj z dodawania ich do posiłków. Skonsultuj swoje obserwacje z lekarzem - niekiedy zdarza się, że objawy ze strony brzuszka nie świadczą o alergii, a jedynie o niedojrzałości układu pokarmowego malucha. HiPP BIO a profilaktyka alergii Pamiętaj, że alergenami mogą być także sztuczne barwniki, konserwanty i inne chemiczne dodatki do jedzenia. Unikanie ich w diecie niemowląt i małych dzieci jest świetnym sposobem na zminimalizowanie ryzyka wystąpienia alergii. Przy wyborze posiłków dla najmłodszych, warto postawić na dania przygotowane na bazie starannie wyselekcjonowanych produktów, pochodzących z upraw ekologicznych. W ofercie HiPP znajdziesz szeroki wybór gotowych dań w słoiczkach, przeznaczonych dla niemowląt już po 4. miesiącu życia, które są w pełni bezpieczne dla maluszków i nie zawierają substancji szkodliwych dla ich zdrowia. Wprowadzaj je do diety swojego dziecka stopniowo, zgodnie ze schematem żywienia i obserwuj jego reakcje – nawet najbezpieczniejsze pokarmy, jak np. marchewka, mogą w niektórych przypadkach okazać się alergenami. Bez mleka, bez glutenu - produkty dla starszych alergików Produkty HiPP sprawdzą się nie tylko w przypadku niemowląt zagrożonych alergią, ale też dla nieco starszych alergików. Przygotowanie bezpiecznego, zdrowego posiłku dla dziecka uczulonego na białka mleka krowiego ułatwią kaszki bezmleczne HiPP z ekologicznych zbóż. Dodaj do nich owoce lub mięso i warzywa, by stworzyć smaczne i pełnowartościowe danie. Nie musisz rezygnować z kaszek nawet w przypadku, kiedy u Twojego dziecka wystąpi uczulenie na gluten. HiPP ma w swojej ofercie także kaszki bezglutenowe, stanowiące świetną bazę posiłku małego alergika. Źródła: Błońska, K. Łokieć, E. Walecka‑Kapica, Alergia czy nietolerancja pokarmowa - różnice i podobieństwa; Michalczuk, A. J. Sybilski, Nietolerancje pokarmowe, Marek, Alergia pokarmowa u dzieci, Czerwionka-Szaflarska, H. Zielińska-Duda, Alergia a nietolerancja pokarmowa u dzieci, Krauze, Alergia na białko mleka krowiego – postacie kliniczne, Kaczmarski, Objawy alergiczne u niemowląt karmionych wyłącznie piersią, Małaczyńska, Leczenie dietetyczne dzieci z alergią na białka mleka krowiego, na białko mleka krowiego, Kaczmarski i inni, Alergia pokarmowa u dzieci i młodzieży. Polskie stanowisko. Część I – definicja, epidemiologia i objawy Źródło: Materiały prasowe

Zaparcia u dzieci karmionych wyłącznie mlekiem modyfikowanym. Jeśli podajesz dziecku wyłącznie mleko modyfikowane, upewnij się czy prawidłowo odmierzasz proszek mleczny i wodę; pamiętaj też, aby zawsze używać załączonej miarki. Tylko wtedy, gdy zachowasz odpowiednie proporcje, uzyskasz pokarm odpowiadający potrzebom Twojego maluszka.

Przyczyn może być kilka: Przejedzenie i niewłaściwe odbicie po szybkim jedzeniu – niemowlę zaczyna marudzić, a potem płakać zaraz po karmieniu, kiedy przystawiamy go do piersi, gdy tylko zakwili. Nadmiar pokarmu sprawia, że zaczyna boleć go brzuszek. Malca trzeba chwilę ponosić, odbić i wymasować mu delikatnie brzuszek ruchami .
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/993
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/452
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/96
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/501
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/941
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/408
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/527
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/596
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/38
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/716
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/303
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/457
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/17
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/187
  • 0tjpsbem7k.pages.dev/280
  • alergia pokarmowa u niemowląt karmionych piersią forum